تأملی در دعای روز بیست و نهم | سه خصلت طلایی مؤمن از زبان امام جواد (ع)

به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در یکی از سخنرانی‌های خود به «شرح دعای روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان» پرداختند که تقدیم شما فرهیختگان می‌شود.

«اللَّهُمَّ غَشِّنِّی فِیْهِ بِالرَّحْمَةِ، وَارْزُقْنِی فِیْهِ التَّوْفِیقَ وَالعِصْمَةَ وَطَهِّرْ قَلْبِی مِنْ غَیاهِبِ التُّهْمَةِ، یا رَحِیماً بِعِبادِهِ المُؤْمِنِینَ.)

«ای خدا در این روز مرا به رحمت خود درپوشان و هم توفیق و حفظ از گناهان روزی فرما، و دلم را از تاریکی‌های شک‌ها و اوهام باطل پاک دار، ای خدای مهربان بر اهل ایمان.»

بسم الله الرحمن الرحیم؛ ان شاءالله به تشریح کامل و دقیق دعای روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان می پردازیم. این دعای شریف چنین است: «اللَّهُمَّ غَشِّنِّی فِیْهِ بِالرَّحْمَةِ، وَارْزُقْنِی فِیْهِ التَّوْفِیقَ وَالعِصْمَةَ وَطَهِّرْ قَلْبِی مِنْ غَیاهِبِ التُّهْمَةِ، یا رَحِیماً بِعِبادِهِ المُؤْمِنِینَ.»

* ما را در رحمت بی‌کرانت بپوشان

در ابتدای این دعای نورانی، با واژه «غَشِّنِی» روبرو می‌شویم که ریشه آن «غش» است. این اصطلاح در ادبیات تجاری و فقهی اسلام کاربردی ویژه دارد.

در معاملات، «غش» به معنای پوشاندن عیب کالاست و عملی ناپسند محسوب می‌شود.

فقها تصریح کرده‌اند که اگر فروشنده‌ای عیب کالایش را بپوشاند، مرتکب غش شده است؛ مثل اینکه در تاریکی جنسی معیوب را بفروشد یا گندم نما و جو فروش باشد.

در روایات آمده است: «من غش مسلماً فلیس منّا»؛ یعنی هر کس در معامله با مسلمانی تقلب کند، از ما نیست.

مصداق بارز آن مخلوط کردن آب با شیر یا پنهان کردن عیب کالا از دید مشتری است که برکت را از معامله می‌برد، اما در این دعای شریف، همین مفهوم پوشاندن به شکلی متعالی به کار رفته است.

ما از خداوند متعال می‌خواهیم که ما را در رحمت بی‌کرانش بپوشاند. وقتی رحمت الهی انسان را در بر می‌گیرد، به تعبیر عامیانه نانش در روغن است.

تجربه نشان داده که اگر انسان حتی یک گام کوچک به سوی خدا بردارد و از گناه دوری کند، رحمت الهی چنان او را فرا می‌گیرد که تمام زندگی‌اش دگرگون می‌شود.

* سه خصلت اساسی مؤمن از زبان امام جواد علیه السلام

در ادامه دعا می‌گوییم: «وَارْزُقْنِی فِیْهِ التَّوْفِیقَ»؛ توفیق یعنی همراهی و یاری خداوند در انجام اعمال نیک؛ مثل موفقیت در خواندن نماز شب، قرائت دعای ابوحمزه ثمالی و سایر عبادات.

در این زمینه، حدیث ارزشمندی از امام جواد علیه‌السلام نقل شده که می‌فرمایند مؤمن باید سه خصلت داشته باشد:

نخست «توفیق من الله»، یعنی موفقیت از جانب خداوند. این را در زندگی افراد موفق می‌بینیم؛ کسانی که به زیارت مشهد و کربلا مشرف می‌شوند، به نیازمندان کمک می‌کنند و در ماه رمضان سفره احسان می‌گسترانند.

دوم «واعظ من نفسه»، یعنی انسان خودش را موعظه کند. به خود بگوید: «عمر در حال گذر است، چرا غافلی؟ پنجاه سال گذشت و هنوز در خوابی! این پنج روز باقیمانده را دریاب!».

باید به خود نهیب بزند که وقت بیداری است؛ مال را حلال کند، نماز شب بخواند، در نماز جماعت شرکت کند و نماز را اول وقت به جا آورد.

سوم «قبول ممن ینصحه»، یعنی پذیرش نصیحت خیرخواهان.

حتی اگر ناصح خود عامل نباشد، باید نصیحتش را پذیرفت. وقتی پیرمردی با کوله‌باری از تجربه نصیحت می‌کند، باید به حرفش گوش داد.

* ذکری که از گنجینه‌های بهشت است

سپس «عصمت» را درخواست می‌کنیم، یعنی از خداوند می‌خواهیم ما را از گناهان حفظ کند. و در ادامه می‌گوییم: «وَطَهِّرْ قَلْبِی مِنْ غَیاهِبِ التُّهْمَةِ»، یعنی قلب ما را از تاریکی‌های شک و تردید پاک کند.

گاهی وسوسه‌های شیطانی (خناس) در دل رخنه می‌کند و درباره اصول دین، خدا، پیامبر، قیامت و امامت شک می‌اندازد. برای رهایی از این وسوسه‌ها، ذکر «لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم» بسیار مؤثر است.

پیامبر اکرم(ص) به ابوذر فرمودند: «اکثر من قول لا حول و لا قوة الا بالله فانها من کنوز الجنة»؛ این ذکر را زیاد بگو که از گنجینه‌های بهشت است.

توصیه می‌کنم در تعقیبات نماز صبح و مغرب، این ذکر را همراه با «بسم الله الرحمن الرحیم» تلاوت کنید. در کتاب مفاتیح‌الجنان می‌توانید این اذکار را در بخش تعقیبات بیابید.

دعا با عبارت «یا رَحِیماً بِعِبادِهِ المُؤْمِنِینَ» پایان می‌یابد؛ ای خدایی که به بندگان مؤمنت مهربانی.

* چهار درخواست اساسی در دعای روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان

رحمت خداوند بی‌کران است و گاه نعمت‌هایی به ما عطا می‌کند که حتی به ذهنمان هم نرسیده است. این نشان می‌دهد که خداوند حتی بیش از آنچه درخواست می‌کنیم به ما عنایت دارد.

بنابراین، این دعای شریف چهار درخواست اساسی را در بر می‌گیرد:

۱. پوشش کامل در رحمت الهی

۲. توفیق انجام اعمال نیک

۳. محافظت از گناهان

۴. پاکسازی قلب از شک و تردید.

این چهار درخواست در واقع نقشه راه کمال معنوی انسان را ترسیم می‌کند و مسیر سعادت دنیوی و اخروی را نشان می‌دهد.

از خداوند رحمان می‌خواهم که این درخواست‌ها را برای همه ما مستجاب فرماید، به بیماران شفا عنایت کند و انقلاب اسلامی را به ظهور حضرت مهدی(عج) متصل گرداند.

وصلی الله علی محمد و آله الطاهرین.